Tytuł Pomnika Historii dla grudziądzkich Spichlerzy

Tytuł Pomnika Historii otrzymał „Grudziądz - zespół zabytkowych spichlerzy wraz z panoramą od strony Wisły”. Uroczystość oficjalnego nadania tego wyróżnienia odbyła się 23 listopada z udziałem Prezydenta RP Andrzeja Dudy w Pałacu Prezydenckim w Warszawie.

Nasze miasto na spotkaniu reprezentowali: Prezydent Grudziądza Robert Malinowski, wiceprezydent Marek Sikora, a także Miejski Konserwator Zabytków Izabela Fijałkowska i Dyrektor Muzeum Wioletta Pacuszka. Obecni byli również Senator RP Andrzej Mioduszewski oraz Wojewódzki Konserwator Zabytków Sambor Gawiński.

Pomnik historii to jedna z pięciu form ochrony zabytków wymienionych w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Przyznawany jest zabytkom nieruchomym
o szczególnej wartości historycznej, naukowej i artystycznej, utrwalonym w powszechnej świadomości i mającym duże znaczenie dla dziedzictwa kulturalnego Polski. Ustanawiany jest przez Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej specjalnym rozporządzeniem, na wniosek Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Pomniki Historii ustanawiane są od 1994 r. Lista wciąż jest otwarta, a do tego elitarnego grona mogą dołączać m.in. obiekty architektoniczne, krajobrazy kulturowe, układy urbanistyczne, zabytki techniki, obiekty budownictwa obronnego, parki i ogrody, cmentarze, miejsca pamięci najważniejszych wydarzeń lub postaci historycznych oraz stanowiska archeologiczne.

Obszar Pomnika Historii „Grudziądz - zespół zabytkowych spichlerzy wraz z panoramą od strony Wisły” obejmuje: Bramę Wodną oraz spichlerze wraz z najbliższym otoczeniem – skarpą wiślaną i fragmentem rzeki.  

- Grudziądzkie spichlerze wraz z panoramą od strony Wisły są obiektami unikalnymi nie tylko w naszym regionie, ale również w całym kraju i Europie. Otrzymanie tytułu Pomnik Historii z rąk Prezydenta RP to dla mnie i dla mieszkańców naszego miasta bardzo wyjątkowa chwila, która wieńczy nasze kilkuletnie starania. Wierzę, że dzięki tej nobilitacji będziemy mogli jeszcze bardziej eksponować ten zabytek, a także pozyskiwać dodatkowe środki na jego renowację. Przy tej okazji pragnę podziękować wszystkim osobom, które uczestniczyły i wspierały działania na rzecz otrzymania tytułu Pomnika Historii - mówi prezydent Robert Malinowski.

Spichlerze - Pomnik Historii - 2017

pokaż poprzednie zdjęcia pokaż następne zdjęcia

Kompleks jest chroniony na mocy miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Władze samorządowe od kilku lat podejmowały również działania, by promować i pokazywać ten zabytek. Powstała iluminacja Spichlerzy, ponadto przeprowadzono modernizację ulic Starego Miasta, również tych przylegających do obiektów spichlerzy oraz wybudowano Wiślaną Trasę Rowerową, której fragment przebiega tuż pod spichlerzami. Na Błoniach znajdujących się poniżej kompleksu organizowane są duże wydarzenia kulturalne, w tym cyklicznie koncerty plenerowe z okazji Dni Grudziądza, Pożegnania Wakacji czy Gala Światła i Energii. Panorama zachwyciła również reżysera Andrzeja Wajdę, który w Grudziądzu nakręcił film „Tatarak”, a także zyskała tytuł „Siedem nowych cudów Polski” przyznany przez magazyn National Geographic Traveler.   

Zespól 26 spichlerzy zlokalizowany jest pomiędzy Wzgórzem Zamkowym a Bramą Wodną. Budynki istnieją od XIV w. i na przestrzeni wieków ulegały licznym przeobrażeniom. Aktualnie można wyróżnić dwa typy obiektów: te, które zachowały w pełni funkcję zabytkową i charakter magazynowy oraz te, które w końcu XIX i początkach XX w. przebudowano na cele mieszkalne.

Jednym z powodów pojawienia się zabudowy spichrzowej - oprócz atrakcyjnego położenia miasta - był przywilej wystawiony 18 czerwca 1291 r. w Lipienku przez wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego Meinharda z Querfurtu, który nadał miastu prawo do handlu. Pierwsze spichlerze w Grudziądzu powstały zapewne przed 1346 r., o czym świadczy dokument miejski datowany na lata 1346-1351 o przekazaniu tych budynków przez Radę Miasta do dyspozycji mieszczan. W 1504 r. mowa już jest o 14 murowanych spichlerzach, a Grudziądz stał się centrum obrotu zbożem dla północnej części ziemi chełmińskiej oraz lubawskiej. Po pożarach w 2. połowie XVII w. zespół stopniowo odbudowywano, a w 2. połowie XIX w. i na początku XX w. zaczęto je adaptować do funkcji mieszkalnych. Z kolei po II wojnie światowej w części z nich powstały obiekty użyteczności publicznej m.in. budynki nr 9-17 przeznaczono na potrzeby Muzeum.

Warto dodać, że właścicielami budynków stanowiących kompleks spichlerzy są obecnie: gmina-miasto Grudziądz, Muzeum im. ks. dr Władysława Łęgi, osoby prywatne oraz Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Nieruchomościami.

Treść rozporządzenia nadającego tytuł Pomnika Historii tutaj.  

Biuro Prezydenta