Informacje ws. legitymacji dla osób niepełnosprawnych

Zmieniły się zasady przyznawania i wydawania legitymacji osoby niepełnosprawnej oraz wzory blankietu legitymacji osoby niepełnosprawnej, a także organ odpowiedzialny za wydawanie i personalizowanie blankietów. Przepisy wprowadziła nowelizacja ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

Organizacja procesu wydania legitymacji

Według nowych przepisów Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zapewnia:

- produkcję blankietów legitymacji dokumentujących niepełnosprawność lub stopień niepełnosprawności oraz ich personalizację i dystrybucję,

- system teleinformatyczny, za pomocą którego są wykonywane czynności związane
z wystawianiem legitymacji dokumentujących niepełnosprawność lub stopień niepełnosprawności. Ponadto Minister dokonuje wyboru podmiotu odpowiedzialnego za wykonanie zadania.

Powiatowe zespoły orzekające o niepełnosprawności  przyjmują wnioski o wydanie legitymacji i przesyłają je za pomocą systemu teleinformatycznego do wskazanego przez Ministerstwo podmiotu, który tak jak w przypadku dowodów osobistych, przygotowuje legitymację dla konkretnej osoby niepełnosprawnej, a następnie ma ją przesłać do właściwego zespołu.  

Umowa pomiędzy Ministerstwem a Polską Wytwórnią Papierów Wartościowych S.A. z siedzibą w Warszawie obejmująca produkcję blankietów legitymacji dokumentujących niepełnoprawność oraz ich personalizację i dystrybucję według obowiązującego od 1 września br. nowego wzoru została podpisana dopiero 6 października br. Jak zapewnia Ministerstwo wydawanie legitymacji według nowych wzorów rozpocznie się w możliwie najszybszym terminie. Dlatego osoby niepełnosprawne, które złożyły wniosek o wydanie legitymacji już według nowego wzoru,  nie mogą jeszcze jej otrzymać.

Okres przejściowy

Legitymacje wydane przed 1 września 2017 r. zachowują ważność na czas w nich określony. Jeżeli osoba niepełnosprawna posiada ważną legitymację wydaną na podstawie dotychczasowym przepisów (biała legitymacja) do czasu przekazania legitymacji według nowego wzoru, może posługiwać się tą legitymacją w celu dokumentowania swoich uprawnień. Natomiast jeżeli osoba niepełnosprawna nie posiada żadnej legitymacji, to do czasu przekazania nowej legitymacji, może posługiwać się w zakresie dokumentowania ulg komunikacji miejskiej w Grudziądzu bezpośrednio orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności. W pozostałych sytuacjach to właściwe przepisy określają jakie dokumenty potwierdzają prawo do ulgi.

Po przekazaniu przez firmę legitymacji do Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Grudziądzu osoba zainteresowana zostanie niezwłocznie poinformowana telefonicznie o możliwości jej odbioru. W przypadku niepowodzenia lub niepewności, co do skuteczności powiadomienia telefonicznego Zespół będzie kierował do osoby zainteresowanej korespondencję w formie papierowej.

Nowy wzór legitymacji - kod QR w legitymacji

Obowiązująca od 1 września 2017 r. nowa legitymacja osoby niepełnosprawnej wykonana będzie z poliwęglanu, co zagwarantuje jej trwałość. Legitymacje będą zawierać informacje w dwóch językach i w alfabecie Braille’a. Dane wrażliwe dotyczące rodzaju i stopnia niepełnosprawności będą zaszyfrowane w znajdującym się na dokumencie kodzie QR. Do odczytania kodu OR będzie można użyć darmowych programów komputerowych, aplikacji na smartfony oraz czytników OR kodów opartych na technologii CMOS. Ma to znaczenie podczas weryfikacji prawa do ulgi np. podczas zakupu biletów komunikacyjnych lub ich kontroli, gdyż kodowana będzie informacja o rodzaju stopnia niepełnosprawności (lekki, umiarkowany czy znaczny) oraz przyczynie niepełnosprawności, a te właśnie zapisy często decydują o prawie do ulgi.

Zasady wydawania legitymacji

Organem wydającym legitymację jest Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Grudziądzu z siedzibą w Urzędzie Miejskim, ul. Ratuszowa 1. Przed zmianą przepisów legitymację wystawiał Prezydent Grudziądza. Właściwym zespołem jest ten zespół, na terenie działania którego znajduje się miejsce zamieszkania osoby niepełnosprawnej lub jej przedstawiciela ustawowego. Powiatowy Zespół w Grudziądzu wydaje legitymacje dla mieszkańców Grudziądza oraz powiatu grudziądzkiego. 

Legitymację będzie mogła uzyskać osoba niepełnosprawna po przedstawieniu prawomocnego orzeczenia o niepełnosprawności, stopniu niepełnosprawności lub o wskazaniach do ulg i uprawnień. Prawomocne orzeczenie to takie orzeczenie, od którego nie wniesiono odwołania albo co do którego strona zrzekła się prawa do wniesienia odwołania lub też wyrok sądu, od którego nie wniesiono środków zaskarżenia. W przypadku, kiedy osoba niepełnosprawna posiadać będzie więcej niż jedno  orzeczenie, legitymacja dokumentująca niepełnosprawność lub dokumentująca stopnień niepełnosprawności będzie wystawiana na podstawie ostatniego, prawomocnego orzeczenia.

Dokument będzie wystawiany na okres ważności orzeczenia, jednak nie dłuższy niż:

- 5 lat w przypadku legitymacji dokumentującej niepełnosprawność (dotyczy dzieci do 16. roku życia),

- 10 lat w przypadku legitymacji dokumentujących stopnień niepełnosprawności wystawionych osobom, które nie ukończyły 60. roku życia.

W przypadku osób, które ukończyły 60. rok życia legitymację wydaje się na okres ważności orzeczenia stanowiącego podstawę wydania legitymacji. Jeżeli orzeczenie zostało wydane bezterminowo, bezterminowa będzie też legitymacja.

Nowym rozwiązaniem jest wpisywanie w legitymacji, ale tylko na wniosek osoby niepełnosprawnej, stopnia niepełnosprawności. Również tylko na wniosek osoby niepełnosprawnej wpisuje się w nowej legitymacji przyczynę niepełnosprawności oznaczoną określonym symbolem. Przed zmianą przepisów stopień niepełnosprawności był wpisywany z urzędu.

Przy składaniu wniosku o wydanie legitymacji według nowego wzoru należy pamiętać o tym, że wiele przepisów uzależnia ulgi od ustalonego stopnia niepełnosprawności lub/i przyczyny niepełnosprawności.

Biuro Prezydenta